Pijace treba da ostanu većinski u vlasništvu osnivača
Subotica, 09.12.2011
U predstojećem procesu restruktuiranja i transformacije, preduzeća koje se bave pijačnom delatnošću treba većinski da ostanu u vlasništvu svojih osnivača, gradova i opština u Srbiji.
Ovo jedan od zaključaka tematske rasprave Poslovnog udruženja „Pijace Srbije" pod nazivom "Uticaj novih Zakona o komunalnim delatnostima i Zakona o javnim partnerstvima i koncesijama na pijačnu delatnost u Srbiji", koja je 9. decembra održana na Paliću. Analizirajući iskustva zemalja u okruženju, odnosno država članica Evropske unije, ovakav stav Upravni odbor Poslovnog udruženja "Pijace Srbije" formulisao je još krajem aprila 2010. godine na tematskoj raspravi posvećenoj restruktuiranju i transformaciji javnih komunalnih preduzeća u Srbiji.
Kao izrazito značajni kanali distrubucije životnih namirnica, naročito svežeg voća i povrća, pijace uspostavljaju tržišnu ravnotežu i omogućuju velikom broju proizvođača da na jednostavan, jeftin i lak način plasira svoje proizvode. Kupcima pijace obezbeđuju izbor i alternativu u odnosu na druge oblike trgovine, što je dobro za uspostavljanje poštene i ravnopravne tržišne utakmice.
Udruženje pijaca Srbije pozdravlja mogućnost stvaranja uslova za sklapanje ugovora o javno-privatnim partnerstvima i privatizacije dela pijačne delatnosti, kao što je predviđeno novim zakonskim propisima, ali smatra da lokalne samouprave kao osnivači većine preduzeća koja se bave pijačnom delatnošću u Srbiji, i u budućnosti treba da imaju najznačajniji uticaj na koncept daljeg razvoja pijačne delatnosti u Srbiji.
Novim Zakonom o komunalnim delatnostima, pijačna delatnost je svrstana u red delatnosti od posebnog značaja za normalno i nesmetano funkcionisanje gradova, opština i naselja. Pijace su organizovana mesta za snabdevanje stanovništva svežim životnim namirnicama i drugim prehrambenim i neprehrambenim proizvodima, te kao takva predstavljaju sastavni i neodvojivi deo komunalne infrastrukture, naročito u urbanim sredinama. Pijace su ujedno i javni prostori, dostupni svim slojevima stanovništva, bez obzira da li se na njima pojavljuju kao prodavci ili kupci.
O tržišnoj funkciji pijaca, koja je uređena Zakonom o trgovini, najviše govore podaci - u prometu i otkupu poljoprivrednih proizvoda na teritoriji Republike Srbije (bez Kosova i Metohije) pijace već godinama učestvuju sa od 30 do 35 % tržišnog udela.
Pijačnom delatnošću se u Srbiji bavi 154 pravnih lica. Gotovo 90 % pijaca funkcioniše u okviru javnih ili javnih komunalnih preduzeća. Od toga su 11 pijačnih uprava javna komunalna preduzeća specijalizovana za pijačnu delatnost. Većina ili 81 % pijaca (124 pijačne uprave) funkcionišu u okviru javnih ili javnih komunalnih preduzeća koja paralelno obavljaju više delatnosti.
Kao tradicionalni kanali distribucije svežeg voća, povrća i drugih prehrambenih proizvoda, pijace obezbeđuju egzistenciju velikom broju proizvođača i trgovaca. Prema podacima o broju sklopljenih ugovora pijačnih uprava sa prodavcima, izveštajima o dnevnoj naplati na slobodnim tezgama i broju lokala na ovim prostorima, na oko 400 pijaca u Srbiji dnevno neposredno radi preko 70.000 ljudi.
Koliko je još onih koji su na posredan ili neposredan način radno angažovani u proizvodnji, preradi i prevozu robe koja se prodaje na pijacama, nije moguće tačno utvrditi. Međutim, jasno je da pijačna delatnost obezbeđuje egzistenciju zavidnom broju ljudi, te da uz dalje jačanje vlastite infrastrukture i prilagođavanje novim zahtevima tržišta može biti generator za nova upošljavanja.
Prema finansijskim analizama bruto prihoda koje ostvaruju, preduzeća koja se bave pijačnom delatnošću svake godine, samo po osnovu poreza na dodatu vrednost, uplate u budžet Republike Srbije preko 500 miliona dinara.
I pored sve izraženije konkurencije drugih oblika trgovine, interesovanje kupaca za pijace se nije bitno promenilo. To potvrđuje podatak da ukupan promet robe na pijacama u Republici Srbiji već pet godina beleži konstantan rast. Tokom prvih devet meseci ove godine zabeležen je rast prometa roba na pijacama od 10,1 odsto u odnosu na isti period lane.